Định nghĩa
Nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân.
Thí dụ:
- Tất cả các nguyên tử có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân là 11 đều thuộc nguyên tố natri. Chúng đều có 11 proton và 11 electron.
- Chẳng hạn nguyên tố oxi có số đơn vị điện tích dương của hạt nhân nguyên tử bằng 8. Trong thực tế có ba nguyên tử oxi với khối lượng khác nhau là 16, 17,18 nhưng đều có số đơn vị điện tích hạt nhân bằng 8, đó là các nguyên tử khác nhau (hay các đồng vị) của nguyên tố oxi.
Như vậy, số đơn vị điện tích hạt nhân (Z) là yếu tố quyết định của một nguyên tố hóa học. Trị số Z thay đổi đồng nghĩa với việc chuyển từ nguyên tố hóa học này sang nguyên tố hóa học khác.
Chẳng hạn hai nguyên tử cùng khối lượng 40, một nguyên tử có Z=19 nguyên tử kia có Z=20. Đó là hai nguyên tử của nguyên tố K và Ca
Cho đến nay, người ta đã biết 92 nguyên tố hóa học có trong tự nhiên và 26 nguyên tố nhân tạo được tổng hợp trong các phòng thí nghiệm hạt nhân.
Mở rộng
Nguyên tố hóa học là một khái niệm rộng, được dùng để chỉ các hạt vô cùng nhỏ: nguyên tử, ion có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân